سبک گوتیک

قرون وسطی که حدودا از سدهٔ پنجم میلادی آغاز شده و به طور تقریبی تا قرن  پانزدهم میلادی ادامه یافته است را با سه دورهٔ هنری قرون وسطای پیشین، رمانسک و هنر گوتیک می شناسند.   

در ادامه سعی داریم تا کمی با هنر دوران گوتیک آشنا شویم.

هنر نقاشی دوران گوتیک

دوران گوتیک از اواسط قرن دوازدهم میلادی تا دهه های نخستین قرن شانزدهم ادامه یافت؛ دوره ای که درآن آخرین آثار و نمودهای هنر قرون وسطی به چشم می خورد. 

نقاشی در دوران گوتیک عموماً روی ناپل و یا در تذهیب نسخ خطی به کار می رفت. در شیوهٔ ناپل پس از آماده سازی تخته های چوب، بر روی آن ها نقاشی اجرا می شد و برای تزئین محراب کلیسا ها به کار می رفت.

 در ابتدای هنر نقاشی گوتیک، نقاشان اغلب آدم هایی با اندام دراز و کشیده، در قالب ها سنتی و با زمینهٔ طلایی خلق می کردند. حالهٔ دور سر و بیان حالت انزجار و غم در چهره مسیح و قدیسان و در کل، فیگورهای انسانی، از شاخصه های اولیهٔ این سبک می باشد.

  رفته رفته، هنرمندانی شاهکار به طبیعی بودن و واقع گرایی و دوری از سادگی و خشکی در نگاره ها پرداختند. “جوتو” یکی از این نقاشان بود که با اجرای خطوط ظریف در چین لباس ها و چیدن دقیق اندام های انسانی بستر تغییرات در نقاشی های گوتیک را فراهم نمود.

شیشه نگاره 

   یک تکنیک هنری تلفیق شده از نقاشی و دست ساخته های هنری. در این تکنیک طرح مورد نظر را بر روی سطح صاف می کشیدند و با تکه های شیشه ی رنگی و منقوش، آن را پر می‌کردند. سپس بین شیشه ها را با نوارهای سربی پر می‌کردند. نوارهای سربی در نگهداری طرح اهمیت بسزایی داشت. هنر شیشه نگاری عمدتاً در تزیین پنجره های کلیسا ها به کار می رفت. شکل قاب پنجره ها که معمولا بلند و باریک بود، تاثیر به سزایی بر اثر هنر نقاشی داشت. همچنین این شیشه ها نورهای رنگی را به داخل محوطهٔ کلیسا منعکس می کنند.

از شاخص ترین آثار شیشه نگاره ها، می توان به پنجره های گل سرخی کلیساهای نوتردام در پاریس، کلیساهای شارتر، ریم، اورویِتو، لائوسانه و سی یِنا اشاره کرد. 

معماری

گوتیک در واقع یک سبک در معماری نیز محسوب می شود که از فرانسه آغاز گردید. که خود به سه دوره آغازین، متعالی و درخشان (تابناک) تقسیم می شود. سبک گوتیک در واقع یک سبک مذهبی است. این نوع معماری در کلیساهای اروپا در قرن سیزده و جهارده دیده می شود. از ویژگی های بارز معماری سبک گوتیک طاقی های نوک تیز و پشت بند های شمشیری است. این خصوصیات کمک می کرد تا بتوانند کلیسا ها را بلند تر بسازند. از آنجا که هنرمند سبک گوتیک معنای زندگی را خدا می دانست، در معماری نیز همه بنا را به سوی بالا و به طرف خداوند می برد. در دوران گوتیک تابناک مقدار زیادی از بنا را شیشه ها و شیشه نگاره ها تشکیل می دادند.

از کلیسا های معروف سبک گوتیک می توان از کلیسای سنت دنیس و نوتردام در فرانسه سانتا ماریا دل فیوره و دومو در ایتالیا و وست مینستر ابی در انگلیستان نام برد.

مجسمه سازی گوتیک

مجسمه سازی در دوران گوتیک بیشتر در ارتباط با معماری قرار می گیرد. مجسمه های سبک گوتیک اغلب تندیس های سنگی قدیسان است که بر سردر کلیساها قرار می گیرند. در دوران گوتیک کم کم پیکره ها شکل های طبیعی تری به خود گرفتند. همچنین در این دوره توجه مجسمه سازان به عناصر طبیعت مانند گیاهان نیز بیشتر گردید.